Er is op dit moment chaos op het Duitse spoor door een tekort aan treindienstleiders. Daardoor vallen er dagelijks ruim honderd treinen uit bij het station in Mainz en dit probleem dreigt zich uit te breiden naar andere grote steden. Deutsche Bahn heeft al jaren problemen met het werven van geschikte treindienstleiders. In Nederland speelt dit probleem niet, omdat de spoorsector al in een vroeg stadium start met de werving van treindienstleiders.
Woordvoerder Jouke Schaafsma van ProRail: “We hebben op dit moment geen problemen zoals in Duitsland, maar we doen er ook veel aan om dat zo te houden. Het is een belangrijk proces om te zorgen dat je voldoende treindienstleiders hebt en houdt.” Een treindienstleider wordt bij ProRail ook wel treinverkeersleider genoemd. Bij de spoorbeheerder werken ruim zeshonderd treindienstleiders.
Strategische personeelsplanning
“We werven met een blik van twee jaar vooruit, waarbij we kijken hoeveel mensen we dan nodig hebben. Daarnaast kijken we vijf jaar vooruit naar de ontwikkelingen op het gebied van demografie, de uitstroom van ouderen en de ontwikkelingen van het Nederlandse spoor.” Een stuurgroep binnen ProRail houdt zich bezig met strategische personeelsplanning en komt iedere vier weken bij elkaar. ProRail wil dit jaar én volgend jaar 60 treindienstleiders werven om een eventueel toekomstig tekort op te vangen.
Van de vijftien treindienstleiders in het Duitse Mainz waren er acht ziek of op vakantie. Deutsche Bahn heeft drie treindienstleiders gevraagd om eerder terug te komen van hun vakantie en gepensioneerde treindienstleiders benaderd om weer te komen werken. De Duitse spoorwegmaatschappij verwacht dat niet dat het mogelijk is om op korte termijn treindienstleiders in te huren vanwege de lange opleidingsperiode en de brede expertise die daarvoor nodig is.
Opleiding
ProRail leidt de treindienstleiders intern op bij het opleidingscentrum in Utrecht en gedeeltelijk op de verkeerleidingspost. Deze opleiding duurt ongeveer acht maanden. Vanwege de zwaarte van de functie doorgaan de aspirant-treindienstleiders voorafgaand aan de opleiding een psychologische test.
Frank van Spaandonk van Railcollege: “Het vak van treindienstleider is best pittig. Er wordt wat gevraagd van je intelligentie, maar ook op het gebied van persoonlijkheid zoals stressbestendigheid, snel kunnen schakelen en het overzicht bewaren.” Railcollege is een samenwerkingsverband van spoorbedrijven, opleidingsbedrijven en regionale opleidingscentra ‘s dat zich inzet voor meer erkende mbo-opleidingen in de spoorsector.
Snel schakelen
Van Spaandonk: “Het beroep van treindienstleider is vergelijkbaar met de functie van een brandweer. Als een treindienst onverstoord is, dan je werk redelijk voorspelbaar. Maar als er problemen op het spoor zijn, dan moet je in korte tijd van 0 naar 100 schakelen.”
“Wij zijn op dit moment aan het bekijken of er mbo-opleidingen zijn die kunnen worden aangepast zodat we treindienstleiders kunnen opleiden of een vooropleiding kunnen aanbieden op mbo-niveau.”
Bijsturing
“Bijsturing van treindiensten gebeurt niet alleen bij ProRail, maar ook bij NS. Dat is wel op een ander niveau. Lokaal wordt er bijvoorbeeld ook bijgestuurd door procesleiders van de NS op het perron. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat omdat NS en ProRail beide aan bijsturing doen dat er een logistieke vooropleiding op mbo 4-niveau komt.”
Schaafsma: “Een treindienstleider bij ProRail heeft een belangrijke veiligheidsfunctie. Als de treindienstleider het niet veilig acht, dan kan hij of zij het treinverkeer meteen stilleggen. Het is ook de treindienstleider die de hulpdiensten alarmeert indien nodig. Naast veiligheid, bewaakt de treindienstleider ook de treinenloop. Dan hebben we het over de dienstregeling voor personentreinen, maar ook voor goederentreinen en werktreinen. Daarnaast zijn er ook incidentele goederentreinen die buiten de reguliere dienstregeling om willen rijden.”
Marieke van Gompel
Lees ook:
Chaos op Duits spoor door tekort aan treindienstleiders
Treindienstleiders van ProRail vertellen over hun ervaringen:
